ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ – ΒΟΛΟΣ 2019
Τοπικά Ενθύμια: Παρελθόν, Παρόν και Μέλλον.
Υπεύθυνοι Συνεδρίας:
- Άννα Πολυδώρου
- Συντονιστής Σχεδιαστικής Πλατφόρμας “Its all, oh so souvenir to me”
- Ήρα Σπαγαδώρου
- Σχεδιαστής Πλατφόρμας
- Δημοσθένης Σερκετζής
- Σχεδιαστής Πλατφόρμας
- Κώστας Μπίσας
- Σχεδιαστής Πλατφόρμας
Η σχεδιαστική πλατφόρμα Its all, oh so souvenir to me δραστηριοποιείται από το 2013 στον δημιουργικό επαναπροσδιορισμό του ενθυμίου της Ελλάδας, ξεκινώντας την αναζήτησή της από την ερώτηση: «Τι θα ήταν η Ελλάδα αν ήταν σουβενίρ;» Ως σήμερα, έχει συνεργαστεί με περισσότερους από 70 σχεδιαστές και δημιουργούς ως φορέας ιδεών και αντικειμένων, διαθέτοντάς τα εμπορικά σε περισσότερα από 40 σημεία λιανικής πώλησης στην Ελλάδα.
Στο πλαίσιο των Αρχαιολογικών Διαλόγων 2019 και με εφόδιο την προηγούμενη εμπειρία από την συμμετοχή στους Αρχαιολογικούς Διαλόγους της Μυτιλήνης 2016, προτείνεται η διεξαγωγή πάνελ διάρκειας 40 λεπτών αποτελούμενο από τρείς 7λεπτες παρουσιάσεις και μια 15λεπτη συζήτηση.
Αφορμή για την αναζήτηση που θέτει η ομάδα σχεδιαστών της πλατφόρμας είναι ο τίτλος του συνεδρίου, μέσα από την οπτική της διαδικασίας σχεδιασμού, της παραγωγής και της διάθεσης αντικειμένων τύπου σουβενίρ.
[ΡΟΤΑ] Αρχικά, αναζητάται η πορεία των ενθυμίων από το παρελθόν, στο παρόν και το μέλλον με κριτική ματιά στην προσκόλληση στο παρελθόν, αλλά και σε σύγκριση με τα αντικείμενα της πλατφόρμας που αναφερόμενα στο παρελθόν εφορμούν στο μέλλον. Ο σχεδιασμός αντιγράφων του παρελθόντος στην σύγχρονη εμπορική πραγματικότητα μπορεί να θεωρείται τακτική αναχρονιστική, με την πλειοψηφία των αγοραστών να εξάπτονται εννοιολογικά από το παρελθόν.
[ΡΟΗ] Με τον τουρισμό να αναφέρεται συχνά ως η νέα βαριά βιομηχανία της Ελλάδας, τα ενθύμια τύπου σουβενίρ κινούνται σε σημεία διάθεσης εντός της επικράτειας αλλά και ως αναμνηστικό του τόπου εκτός των συνόρων, έχοντας μερίδιο στην μεταφορά και τον σχηματισμό της εικόνας της Ελλάδας, τόσο σε τουρίστες, όσο και σε περιηγητές.
[ΔΙΚΤΥΑ] Το δίκτυο διάθεσης των αντικειμένων, όπως αυτό υλοποιείται από την πλατφόρμα, γίνεται μέσα από παραδοσιακά κανάλια χονδρικής πώλησης αλλά και ψηφιακά θαλάσσια μονοπάτια, προσφέροντας διεθνή προβολή σε αντικείμενα που παράγονται από μονάδες παραγωγής που προσπαθούν να επαναπροσδιορίσουν την δραστηριότητά τους και να αξιοποιήσουν την τεχνογνωσία τους.
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ
Δημοσθένης Σερκετζής (Βιομηχανικός Σχεδιαστής) (Αρχιτέκτων, υποψήφια διδάκτωρ ΤΑΜ, παν/μιο Θεσσαλίας)
Η πορεία των ενθυμίων
Τα ενθύμια είναι αντικείμενα που λειτουργούν ως δοχεία αναμνήσεων ενός επισκέπτη σε ένα τόπο. Δημιουργούν σύνδεση μεταξύ παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος επιτρέποντας και την αναπόληση αλλά και την ονειροπόληση.
Συνήθως ήταν αντικείμενα κατασκευασμένα από τοπικά υλικά και ντόπιους τεχνίτες που αντανακλούσαν τη ταυτότητα του κάθε τόπου. Με το πέρασμα των χρόνων, την αυξηση του τουρισμού και τη παγκοσμιοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας τα ενθύμια μετατράπηκαν σε fast food αντικείμενα τα οποία ως μόνο στόχο είχαν την ικανοποίηση της ανάγκης για κατανάλωση. Η παραγωγή έχασε το τοπικό της χαρακτήρα και τα αντικείμενα πλέον δημιουργούσαν ένα παραμορφωμένο παρελθοντικό είδωλο.
Τα ενθύμια ως αντικείμενα έχουν τη δύναμη να επηρεάσουν όχι μόνο τον επισκέπτη αλλά και το δημιουργό. Ο σχεδιασμός ενθυμίων είναι μία διαδικασία αναζήτησης και εντοπισμού της ταυτότητας ενός τόπου με τελικό στόχο τη μεταφορά της σε ένα αντικείμενο. Στη κοινωνία του σήμερα ο ρόλος τους είναι η αποτύπωση του παρόντος με σεβασμό στο παρελθόν και καθρεφτίζοντας την εικόνα του τόπου προς κάθε κατεύθυνση.
Ήρα Σπαγαδώρου (Εικαστικός Καλλιτέχνης, Σχεδιάστρια)
Ενθύμιο vs σουβενίρ
Από τον περιηγητή Παυσανία μέχρι τους σύγχρονους flaneurs που αναζητούν στην Αθήνα το νέο Βερολίνο και τους απλούς τουρίστες που ψάχνουν να ζήσουν τον μύθο τους στην Ελλάδα, όλοι θέλουν να πάρουν κάτι φεύγοντας μαζί τους. Το ενθύμιο-σουβενίρ είναι το μικρό κομμάτι μνήμης που θα επαναφέρει ένα τόπο/ χρόνο/ λεπτομέρεια, μια ευχάριστη ανάμνηση, ότι πέρασε κάποιος καλά.
Και ενώ το ενθύμιο υπήρξε λαϊκό αντικείμενο ντόπιας παραγωγής αυτή τη στιγμή είναι αντικείμενο μαζικής παραγωγής και ίδιο παντού, χωρίς να διαφοροποιείται από τα χαρακτηριστικά του τόπου. Όσο ο τουρισμός γίνεται η βαριά βιομηχανία της χώρας, το ελληνικό ενθύμιο που υπάρχει ανά την επικράτεια γίνεται η εικόνα μας τα έξω.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια σημαντική αλλαγή ως προς την σχεδίαση αυτών. Σύγχρονοι designers, αρχιτέκτονες και καλλιτέχνες σχεδιάζουν και τείνουν να αναπτύξουν μικρό παραγωγές προκειμένου να επανασχεδιάσουν την ελληνική ταυτότητα.
Κώστας Μπίσας (Βιομηχανικός Σχεδιαστής, Μηχανολόγος Μηχανικός, Διδάσκων στο Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων, παν/μιο Αιγαίου)
Δίκτυα προβολής πριν των δικτύων διανομής
Παραδοσιακά, το δίκτυο διανομής εμπορευμάτων ήταν οι “δρόμοι του εμπορίου”. Οι δρόμοι του μεταξιού, οι θαλάσσιοι δρόμοι της Μεσογείου και οι χερσαίες μεταφορές ήταν ως και τα τέλη του περασμένου αιώνα ο μοναδικός τρόπος να φτάσει ένα προϊόν στον εν δυνάμει αγοραστή του. Ύλη έπρεπε να μετακινηθεί ανάμεσα σε διαφορετικές γεωγραφίες, με κόστος και κινδύνους κατά τη διαδρομή του, προτού να διαπιστωθεί στο σημείο πώλησης κατά πόσο τα αντικείμενα έχουν αγοραστικό ενδιαφέρον. Αυτό άλλαξε με την ένταση της διαφήμισης αλλά πιο σημαντικά με την χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας, οπότε είναι εφικτό να υφίσταται ένα άυλο κατάστημα, ηλεκτρονικό, που περιλαμβάνει αντιπροσωπευτικές εικόνες ενός προϊόντος, τεχνικές πληροφορίες, αφηγήσεις, κριτικές από χρήστες και εμπλουτισμένη πληροφορία τόσο για το εννοιολογικό βάθος όσο και τις υποσχέσεις για την λειτουργία του αντικειμένου. Σε αυτή τη νέα πραγματικότητα του άυλου εμπορίου που σήμερα βρίσκεται στο επίκεντρο της νέας εμπορικής δραστηριότητας, οι καινούριες προτάσεις αντικειμένων διευκολύνονται σημαντικά. Από την απόκτηση μεγαλύτερου κοινού χωρίς να απαιτείται η φυσική τους παρουσία, η δημιουργία και η μεταφορά τους είναι δυνατή κατόπιν της πώλησής τους στο παγκόσμιο κοινό. Η ψηφιακή παρουσία ανάγεται σε ένα είδος δειγματισμού, πράγμα που επιτρέπει σε υφιστάμενες μονάδες παραγωγής να παρουσιάσουν μεγαλύτερη γκάμα διαθέσιμων προϊόντων τα οποία, αναλόγως του τρόπου παραγωγής, μπορούν και να μην έχουν δημιουργηθεί ακόμα, αλλά να βρίσκονται σε επίπεδο άρτιας τεχνοοικονομικής μελέτης και μακετών. Με τον τρόπο αυτό, τα νέα δίκτυα προβολής βοηθούν στον δημιουργικό πειραματισμό αντικειμένων χωρίς την δέσμευση κεφαλαίων για γραμμές παραγωγής, επιτρέπουν ευελιξία στην μελλοντική παραγωγή και συγχωρούν ατοπήματα πριν αυτά μετατραπούν σε αμετάκλητα οικονομικά λάθη.
Τίτλοι συνεδριών
- Αρχαιολογικοί Παράδεισοι: Zήσε τον αρχαιολογικό σου μύθο στην Ελλάδα!
- Πολιτικές και αισθητικές χαρτογραφήσεις της Μεσογείου στη σύγχρονη συνθήκη.
- Αιγιάλειος. Παράκτιες Αλιευτικές, Αλατοπηγικές και Μεταποιητικές Βιοτεχνικές Δραστηριότητες από την Αρχαιότητα μέχρι Σήμερα.
- Ανασυνθέτοντας τα νησιωτικά «τοπία δράσης» στο Αιγαίο. Η Εποχή του Λίθου.
- Διαχείριση Ενάλιων Αρχαιολογικών Χώρων. Μια Δύσκολη Υπόθεση στην Προσπάθεια Ανάδειξης της Ενάλιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
- «Αναζητώντας την Χαμένη Ατλαντίδα». Η Εικόνα του Κοινού για τις Ενάλιες Αρχαιότητες.
- Η Θάλασσα ως «Θανατοπεδίο».
- Αρχαιολογία των Μέσων.
- Οι Μικρασιάτες Πρόσφυγες και η Θάλασσα.
- Ναυτικός Αθλητισμός - Ναυτικές Αθλητικές Εγκαταστάσεις. Από τα Προφανή των Αρχείων στα Αφανή της Μνήμης.
- Τοπικά Ενθύμια: Παρελθόν, Παρόν και Μέλλον.
- Πνοές ανέμων κινούν καράβια (επίσκεψη-συζήτηση στην έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου).